Vazektomi Nedir? Nasıl Uygulanır?

Aile planlamasında yaşanan modern gelişmeler sayesinde pek çok yeni doğum kontrol metodu kullanılır. Son dönemde sıklıkla tercih edilen ve özellikle Avrupa ile Amerika’da popülerleşmeye başlayan vazektomi de bu yöntemlerden biridir. Güvenilir, kalıcı ve son derece etkili bir yöntem olan vazektomi neredeyse %100’e yakın başarı oranına sahiptir.

Vazektomi uygulamasındaki temel amaç, spermin üretraya girmesini önleyerek gebelik riskini ortadan kaldırmaktır. Erkek doğum kontrol yöntemi olarak da bilinen bu uygulamada içi sperm dolu tüplerin kesilip kapatılması sağlanır ve böylece gebelik önlenir. Bununla birlikte vazektomi, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı bir koruma yöntemi olarak kullanılamaz.

Vazektomiden sonra sorun yaşama ihtimali son derece düşüktür fakat bu uygulamaya karar vermeden önce gelecekte çocuk isteme ihtimalinin elenmesi önerilir. Çünkü her ne kadar vazektomiyi geri döndürme ameliyatı yapılıyor olsa da bu işlem hem çok daha pahalı ve karmaşıktır hem de bazı durumlarda başarıyla sonuçlanmaz. Bu nedenle vazektomiden önce gelecekte çocuk sahibi olmak istemediğinize kesin olarak karar vermeniz gerekir.

Vazektomi, çocuk sahibi olmak istemediğine karar veren ve bundan emin olan erkeklere uygulanan etkili bir doğum kontrol yöntemidir. Gebeliği önlemede %100’e yakın başarı oranıyla öne çıkan bu uygulama yan etki ve komplikasyon riski düşük olan bir yöntemdir. Ayrıca maliyet bakımından kadın sterilizasyon işlemlerinden ya da uzun vadeli doğum kontrol ilaçlarının kullanımından çok daha ucuzdur. Vazektomi sonrası cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanma gereksinimi de ortadan kalkar. Bu nedenle etkili, kalıcı ve kesin bir doğum kontrol yöntemi arayanlar tarafından sıklıkla tercih edilir.

Vazektomi işleminin uygulanması için kişinin herhangi bir sağlık engelinin bulunmaması gerekir. Ayrıca kişinin kesin olarak çocuk istemediğinden emin olması da önemlidir. Halihazırda çocuk sahibi olan ve daha fazla çocuk istemeyen erkekler için etkili bir yöntem olarak tercih edilebilir.

Vazektomi ameliyatı, genellikle lokal anestezi altında uygulanır ve hastanede konaklama gerektirmez. İşlemin kısa sürmesi ve anestezi etkisinin hızlı geçmesi nedeniyle hasta aynı gün içinde taburcu olabilir. Operasyondaki komplikasyon riski oldukça düşüktür fakat yine de hastanın işlem öncesi hekim önerilerini dikkate alması önerilir.

İşlemden önce;

• Düzenli kullanılan ilaçlar varsa doktora bildirilmeli,
• Kan sulandırıcı ve antiinflamatuar ilaçlar işlemden birkaç gün önce kesilmeli,
• Ameliyat sonrası giymek üzere temiz ve skrotumu (testislerin içindeki torbaya benzer yapı) destekleyen iç çamaşırları tercih edilmeli,
• Gelecekte çocuk sahibi olma kararı kesin olarak verilmelidir.

Vazektomi işlemi genellikle ürologlar tarafından uygulanır ve ortalama 10 ila 30 dakika sürer. Ameliyat lokal anestezi altında gerçekleştiğinden işlem sırasında herhangi bir ağrı ya da sızı hissedilmez. Ancak kişinin işlem sırasında bilinci açık olduğundan uygulanan yöntemlere karşı farkındalığı bulunur.

İşlem sırasında takip edilen adımlar ise şu şekildedir:

• Öncelikle skrotuma bir iğne yardımıyla anestezi enjekte edilir ve bölgenin uyuşması sağlanır.
• Klasik uygulamada skrotumun uyuşan üst kısmına ufak bir kesi yapılırken, no-scalpel yönteminde skrotumun üstünden delik açılır.
• Sonrasında üretraya sperm taşıyan kanalların yerleri saptanır.
• Sperm dolu vas deferens tüpleri açılan delikten veya kesiden dışarı doğru çekilir.
• Dışarı çekilen tüp kesilir ve iki uçtan bağlanır, böylece sperm akışı önlenir.
• Kapatılan kanallar yeniden yerine yerleştirilir ve açılan kesi veya delik kapatılır.

Vazektomi uygulamasından sonra bir süre şişkinlik, morarma ve ağrı oluşması normaldir ancak bu sorunlar minimal düzeydedir ve düzenli ilaç kullanımı ile yavaş yavaş ortadan kalkar. Bunun tersine iyileşme gözlenmeyen, aksine daha fazla morarma veya şişme semptomları veren vakalarda acil hekim müdahalesi gerekebilir. Genel olarak vazektomi uygulamasından sonra bu tür komplikasyonların oluşma ihtimali çok düşüktür, yine de hastanın daha çabuk iyileşme için çeşitli hususlara dikkat etmesi önerilir:

• İşlem sonrası en az 2 gün boyunca dar iç çamaşırı giyilmelidir. Bu tür çamaşırlar skrotuma destek olarak dik durmasını ve daha çabuk iyileşmesini sağlar.
• Ameliyattan sonra birkaç gün bölgeye soğuk pres uygulanabilir. Bu şekilde bölgeki şişlik ve ödem daha hızlı atılır.
• Operasyon sonrası hareket birkaç gün kısıtlanmalı, ani ve sert aktivitelerden kaçınılmalıdır. Birkaç günün sonunda günlük aktivitelere ve iş hayatına geri dönülebilir fakat ağır spor yapma ve yük taşıma gibi eylemlerden bir süre daha uzak durulması gerekir.
• Cinsel ilişkiye girmek için en az 7-10 gün beklenmelidir.

Yukarıdaki önerileri uygulayan hastalarda iyileşme mümkün olan en kısa sürede tamamlanır.