Ürolojik kanserler temel olarak mesane, prostat, böbrek, testis, penis ve böbrek üstü kanserleri olarak 6 ana gruba ayrılır.
Üroloji erkekte boşaltım/üreme sistemi yani böbrek, böbreküstü bezi, üreter borucukları, idrar kesesi, prostat, testis ve penis, kadında boşaltım sistemi yani böbrek, üreter borucukları ve mesane organlarının hastalıkları ve bu organların cerrahisini içeren bilim dalıdır.
Mesane Kanseri
Mesane kanseri idrar kesesinin iç zarında atipik hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşur. Sigara içenler, boya sanayiinde çalışanlar, baca temizleyicileri, risk altındadır. Ayrıca idrar kesesinin uzun süreli iltihapları, idrar kesesi taşları mesane kanserine yol açabilmektedir.
Ağrısız kanlı idrar yapğma en önemli ve en sık belirtisidir. Kırk yaş üstü ağrısız kanlı idrarı olanlar aksi ispatlanana kadar mesane kanseri olarak düşünülmelidir.
Teşhiste ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi(BT), Magnetik rösenans (MRI) kullanılabilir ancak kesin teşhis sistoskopi yani idrar kesesinin kameralı bir aletle görüntülenmesi ya da tümörün alınması sonucu patolojik incele sonrası konur.
Mesane kanserleri yüzeyel (sadece mukoza tutulumu) ve kas tutulumu (derin) olamk üzere iki türlü görülür. Yüzeyel olanlar TUR-M ameliyatı + gereğinde mesane içine kemoterapi ile tedavi edilir. Derin olanlar mesanenin alınması + yapay mesane/ileal kondüit/ureterosigmoidostomi ameliyatı ile cerrahi olarak tedavi edilebilir.
Uzak organ tutulumu varsa kemoterapi/radyoterapi uygulanabilmektedir. Bazen ameliyat öncesi kemoterapi yapılabilir. Takibi yüzeyel tümörlerde genellikle 3 ayda bir sistoskopi ile, derin tümörlerde 3 ayda bir BT/MRI/USG ile yapılmaktadır.
Prostat Kanseri
Prostat kanseri, prostat dokusunun periferik bölgesinde atipik kontrolsüz çoğalan hücrelerin şişlik oluşturması neticesinde oluşur. Yaş, genetik faktörler ve ırk en önemli risk faktörleridir.
Teşhisi kanda prostat spesifik antijen (PSA) yükselmesi, parmakla rektal muayene sonucu prostattan biyopsi alınıp patolojide değerlendirirlmesi neticesi konur. Gereğinde Füzyon biyopsi ve teşhis sonrası PSMA sintigrafi önemlidir. Tanı konulduktan sonra psa yüksekliği, patolojik değerlendirme, lokal ve uzak organ metastazları durumuna göre düşük orta yüksek şeklinde risk sınıflaması yapılır.
Bütün bunlardan sonra hastaya aktif izlem, amliyat, radyoterapi ve hormon tedavisi olmak üzere 4 tip tedavi önerilerinde bulunulur. Lokalize yani sadece prostatta sınırlı kanserlerde aktif izlem yapılamayacak ise ameliyat önerilir.
Ameliyatta tüm prostat kapsülüyle birlikte alınır. Ayrıca seminal veziküller ve bölgesel lenf bezleri de çıkarılır. Ameliyat açık, laparoskopik ya da robotik olarak yapılabilir. Üç yöntemin de onkolojik sonuçlar yani kanser kontrolü açısından bir farkı yoktur. Ancak robotik cerrahide idrar kontrolünün yeniden kazanılması ve cinsel fonksiyon daha erken geriye gelmektedir.
Ameliyatı kabul etmeyen ya da yaşı ile 10 yıllık yaşam beklentisi omayanlara radyoterapi iyi bir seçenektir. Metastazlı hastalara ise hormonoterapi yada kemoterapi verilebilmektedir. Takipleri 3 ayda bir PSA testi ile yapılmaktadır.
Böbrek Kanseri
Böbrek kanseri böbrekte atipik hücrelerin kontrolsüz çoğalması neticesinde oluşur. Hipertansiyon, sigara ve obezite en önemli risk faktörleridir. Genellikle rutin tetkiklerde böbrekte kitle görülmesi neticesinde ortaya çıkmaktadır.
Ancak ilerlediği durumlarda kanlı idrar, yan ağrısı, karnın o tarafında şişlik gibi belirtiler olabilmektedir. İlk teşhisi ultrasonografi, BT, MRI tetkikleri ile konulur. En sık yayılmasını kan yoluyla akciğere yapar. Kesin tedavisi cerrahi olarak tümörün ya da tüm böbreğin çıkarılması ile olur.
Ancak metastaz durumlarında kemotarapi verilebilir ancak etkisi sınırlıdır. Cerrahisi laparoskopik ya da robotik olarak yapılabilir. Endoskopik cerrahinin avantajı daha az doku hasarının olmasıdır. Açık cerrahinin avantajı sadece tümörün alınıp böbreğin bırakıldığı durumlarda yani parsiyel nefrektomi yapıldığında böbreğin kansız kalma süresi daha kısa olur.
Böbrek Üstü Bezi Kanseri
Böbreküstü bezi (adrenal bez, sürrenal bez) tümörleri böbreküstü bezinde atipik hücrelerin kontrolsüz çoğalması neticesinde oluşur. Bazen böbrek ve akciğer gibi yakın organlarının kanserinin buraya gelmesi sonucu oluşur. Çoğunluğu iyi huyludur. Ancak elbette kötü huylu da olabilir. Tümörler ya korteks ya da medulladan kaynaklanır.
İşlevsel tümörler olur ise hipertansiyon, yüz kızarıklığı, kilo alma , zayıflama gibi birçok ciddi belirti ile kendini gösterebilir. Tedavisi cerrahidir 4 cm nin üzerindeki tümörler iyi huylu bile olsa çıkarılmalıdır. Cerrahi tedavide laparoskopi/robot kullanılması altın standarttır. Açık da yapılabilir ancak doku hasarı oldukça fazladır. Tercih endoskopik olmalıdır.
Testis (Yumurta) Kanseri
Testis kanserleri testis dokusunda atipik hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu olur. Tıbbi geçmişinde inmemiş testis, viral infeksiyonlar, testis taşları olması görülme sıklığını artırır. Sıklıkla 15-45 yaş arası gençlerin kanseridir.
Tedavi edilirse %95’in üzerinde kür sağlanır. Testiste ağrısız şişlik en önemli şikayet ve belirtidir. İlk tanısı fizik muayene, ultrasonografi ve tümör belirteçleri ile konulur. Cerrahi olarak tutulan testis alındıktan ve patolojik değerlendirme yapıldıktan sonra kesin teşhis konulmuş olur.
Evrelendirmede tüm karın ve akciğer tomografisi çok önemlidir. Evreye göre önce cerrahi yapılır sonra patoloji sonucuna ve tümörün tipine göre gereğinde kemoterapi ve radyoterapi yapılmalıdır.
Penis Kanseri
Penis kanseri penis dokusunda kontrolsüz atipik hücrelerin çoğalması sonucu oluşur. Genellikle 50 yaş üstü erkeklerde ve nadir görülür. Sünnetsiz olmak, kronik penis enfeksiyonları,, viral infeksiyonlar sorumlu tutulmaktadır ancak kesin nedeni bilinmemektedir.
Peniste iyileşmeyen yaranın olması en önemli belirtidir. Teşhisi kanser dokusundan parça alınıp patolojiye gönderilmesiyle konulur. Tanı konulduktan sonra evreleme gerekir. Bunun için BT/MRI/PET tetkikleri yapılmalıdır. Tedavisi cerrahi olarak tümörlü penis dokusunun çıkarılması ve evreye göre kemoterapi ve/veya radyotepi verilmesi ile olur.
Penis kanserini önlemek için sünnet ve viral infeksiyonlara yakalanmamak önemlidir.
Ürolojik kanserler 6 grupta incelendi. Daha fazla bilgi almak ve ürolojik kanserler tedavisi için alt sayfaları ziyaret edin.
Hocam bu değerli bilgileri paylaştığınız için çok teşekkürler.