Aşırı Aktif Mesane Nedir?
Aşırı aktif mesane (AAM) normalden çok sık idrara çıkma, idrara çıkmayı erteleyememe gibi aşırı aktif mesane belirtileri ile kendini gösterir.
İnsanların yaklaşık %10-20 si hayatının belli döneminde AAM durumlarıyla karşılaşabilmektedir.

Günde Kaç Kez İdrar Yapma Normal Kabul Edilir?
Sıvı alımının miktarıyla ilişkili olmak üzere gündüz 8 kezden az gece 1 kez veya hiç idrara çıkmama normal kabul edilir. Aşırı aktif mesane durumunda bu sayılar artmıştır.
Aşırı Aktif Mesane Tanısı Nasıl Konulur?
Öncelikle tıbbi özgeçmiş ve fizik muayene bize çok önemli ipuçları verebilir.
Şikayetlerin ne zamandan beri olduğu zamanla artışın olup olmadığı, kullanılan ilaçlar, geçirilen cerrahi işlemler, diyabet, hipertansiyon, KOAH, kalp hastalığı gibi kronik hastalıklar çok iyi sorgulanmalıdır.
Muayenede tüm vücut değerlendirilmekle birlikte özellikle ürogenital bölge yani hem boşaltım hem de üreme sistemi ayrıntılı gözden geçirilmelidir.
Tüm bu değerlendirmelerden gece ve gündüz idrar yapma sıklığı ve miktarını göstermek için işeme günlüğü tutulmalıdır.
İdrar tahlili ve kan tetkikleri yapıdıktan sonra ultrason, üroflowmetri testi gereğinde ürodinami testi ile tanı güçlendirilmelidir.
Üroflowmetri testi idrar akım hızını değerlendirmek için kullanılır. İdrar akımında azalma varsa ona göre daha spesifik tetkikler yapılabilir.
Ürodinami testi mesane kapasitesi, mesane uyumu, mesanenin kasılma durumu, işeme basıncı, aşırı aktif uyarılma gibi işemeyi etkileyen muhtemel nedenleri ortaya koymak için yapılır.
Aslında asıl aşırı aktif mesane tanısı ürodimiyle konulur. Ancak bazen bu hastalarda ürodinami tamamen normal çıkabilir ki bu durum tanısını dışlamaz. Bazen de ürodinamide AAM olur ancak hastanın şikayeti yoktur.
Aşırı Aktif Mesane Tedavisi Nasıl Yapılır?
Aşırı aktif mesane tanısı düşünüldükten ve diğer nedenler dışlandıktan sonra ikayetin derecesine göre ve daha önce aldığı tedavilerin faydasına göre değerlendirme yapılır.
- Yaşam tarzı değişikliği önerileri: Aşırı sıvı alınıyorsa sıvı kısıtlaması yapılabilir. Düzenli egzersiz ve diyetle kilo verilmesi şikayetlerin azalmasına katkı sağlar. Seyahat sırasında sıvı kısıtlaması daha az sıkışmanıza katkıda bulunabilir. Alkol ve kafeinli içeceklerin kısıtlanması, bazı besinlerin alınmasının azaltılması önemlidir. Ayrıca pelvik tabanı güçlendirici Kegel egzersizi gibi birtakım egzersizler önerilebilir.
- İlaç Tedavisi: AAM de yaşam tarzı değişiklikleri önerileri yeterli gelmezse ağızdan ilaç tedavisi önerileri mevcuttur. Bu tedavilerden en sık kullanılanı muskarinik reseptör antagonistleri ya da antikolinerjik etkili olan ilaçlardır. Oksibutinin, tolteradin, solifenazin etken maddeli bu ilaçlar ani idrar yapma ihtiyacını gideren ve mesanenin ani kasılmasını önleyen ilaçlardır. Genellikle iyi tölare edilen ilaçlardır ancak ağız ve göz kuruluğ, bulanık görme baş dönmesi, idrar yapma güçlüğü gibi yan etkiler görülebilmektedir. Diğer kullanılan ilaç grubu Beta3 agonist ve desmopressindir. Beta3 agonistler mesane kasılmasını azaltırken desmopressin su atılımını azaltarak özellikle gece idrar çıkmayı önleyen ilaçlardır.
- Mesaneye botoks (Botilinum toksin) enjeksiyonu: Botoks genellikle kozmotik amaçlı kullanılmaktadır. Son zamanlarda organların aşırı aktivitesini azaltmak için mide, prostat ve mesanede de yaygın olarak kullanılmaktadır. Aşırı aktif mesanede kullanımı ayrıca yaygındır. Amaç mesane kasını uyaran sinirlerin aktivitesini azaltarak ani idrar gelme hissi, idrar kaçırma gibi semptomların geçici bir süre engellenmesidir. Lokal ya da genel anestezi ile sistoskop aracılığı ile mesanenin 30 odağına botulinum toksin verilir. Etkisi yaklaşık 6 ay kadar sürmektedir.
- Diğer tedaviler: Tibial ve sakral sinir uyarılması sonucu mesane fonksiyonları düzenlenebilir. Öncelikle uyarıcı geçici bir alet yerleştirilir. Eğer bu tedaviden yarar gördü ise kalıcı alet yerleştirilir.
Tüm bu tedavilere yeterince yanıt alınmazsa mesane kapasitesi düşükse mesaneyi genişletici ameliyatlar yapılabilir.