Taş Hastalıkları Nelerdir? Taş Hastalıkları Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Taş hastalıkları ülkemizde çok yaygındır ve 6 kişiden birisi taş hastasıdır. Taş hastalıkları belirtileri arasında şiddetli ağrı vardır.

İdrar böbreklerde yapıldıktan sonra pelvis renalis dediğimiz böbreğin kesesinde birikir.

3-5 cc olduktan sonra ureter borucukları ile idrar kesesine gelir. Burada 400-500 cc kadar depolandıktan sonra uretra kanalı aracılığı tuvalete atılır.

Bu sisteme biz idrar yolu sistemi yani üriner sistem diyoruz. Bu sistemde oluşan taşlarada üriner sitem taşları diyoruz.

Taşların büyük çoğunluğu böbrekte oluşur. Büyümeye ortam bulur ise burada büyür ve bir kısmıda büyümeye fırsat bulamadan idrar aracılılğı ile dışarı atılır.

Taş oluşumunun asıl mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Ancak böbreğin susuz kalması, idardaki dengeleyici minerallerin dengesinin bozulması, hiperparatroidi, hiperkalsemi gibi metabolik durumlar, kalsiyumun idrardan konsantre atılması, böbreğin doğuştan hastalıkları gibi birçok faktör taş oluşumunu tetiklemektedir. En nemli faktör susuzluktur.

Üriner sistem taşları ülkemizde yaklaşık %15 oranında görülür. Yani 6-7 kişiden birisi taş hastasıdır.

Taşlar ençok böbrekte görülürken bir kısım taşlar böbreklerden çıkıp üreter borucuklarına gelir ve burada idrar atılımını etkileyerek böbrek yetmeliklerine neden olabilir.

Böbrekteki taşlar çıkış yolunu tıkamıyor ya da infeksiyon yok ise ciddi ağrılara neden olmaz. Ancak üreter borucuklarında olan taşlar çok ciddi böbrek ağrılarına yani böğür ağrılarına neden olur ve tedavisi acildir.

Taşlar mesane yani idrar kesesinde de olabilir ancak böbrek ve üreter borucuklarına göre daha az sıklıktadır.

Yatalak ya da felçli hastalarda daha sık görülür. İdrar kesesindeki taşlar nadiren üretra kanalını da tıkayabilir ve hasta bu durumda idrar yapmaz ve tedavisi aciliyet arzeder.

Böbrekte olan taşlar tıkanıklığa ve infeksiyona neden olmadı ise ciddi belirti vermeyebilir. Ancak böbreğin pelvis çıkışını tıkadı ve infeksiyon var ise o tarafta şiddetli böğür ağrısı ateş, üşüme titreme gibi çok ciddi belirtiler görülebilmektedir.

Tedavi edilmez ise sepsis gibi çok ciddi sonuçlara götürebilir. Tıkanıklığa bağlı uzun vadede böbrek yetmezliğine neden olabilir.

Üreter botucuklarına taşlar genellikle böbreklerden düşer ve tıkanıklıklara neden olabilir. Gelip geçici tarzda çok ciddi dayanılmaz yan ağrılarına neden olur ve tıkanıklığa neden oldu ise tedavisi acildir.

Mesane taşları ise idrar zorlukları idrarda kanama, karın ağrısı, idar akımında azalma gibi belirtilere neden olabilir.

İdrar sistemi taşları tıbbi, cerrahi ya da ikisinin birleşimi tedavisi ile yapılmaktadır. 1 cm nin altındaki taşların düşme ihtimali vardır. İlaçlı tedavi ile bu taşlar düşebilir. Sistemi tıkmayan 1 cm nin altı taşlar 1-2 hafta sıvı alımının artırılması ve tıbbi tedavi ile takip edilebilir.

Ancak sistemi tıkadı ise gereğinde cerrahi tedavi ile idrar yolları açılmalıdır. 1-2 cm arası taşlar böbrekte ise ESWL (ekstrakorporeal şok litotripsi) ile %70-80 kırılabilir.

Başarısız olur ise fleksibl URS ya da PNL tedavisi yapılmalıdır. 2 cm nin üstündeki taşların tedavisi ise PNL (peruktan nefrolitotomi) iledir. Mesane taşlarınıntedavisi ise PSL (peruktan sistolitomi) ya da endoskopik sistolitotomi ile olabilir. Taş çok büyük ise açık cerrahi de uygulanabilir.

Sonuç olarak idrar sistemi taşları toplumda çok sık görülen ve tedavi edilmez ise böbrek yetmezliği, sepsis gibi ciddi durumlara neden olabilen tedavisi ise yüzgüldürücü olan hastalıklardır.