Testis torsiyonu, diğer adıyla testis dönmesi olarak bilinir ve temelinde testislerin kendisini besleyen korn etrafında yaptığı dönme hareketini tanımlar. Oldukça nadir görülen bu sorun her yaştan erkekte ortaya çıkabilir fakat sıklıkla yenidoğanlar ile ergenlik çağındaki bireylerde rastlanır. Testis torsiyonunun tedavisinde en kısa sürede uzman hekim müdahalesi oldukça önemlidir.
Testis Torsiyonu Nedir?
Testislerin içinde torba benzeri bir yapı olan skrotum bulunur ve skrotumu besleme görevi spermatik koda aittir. Testislerin herhangi bir sebeple bu kord etrafında dönmesiyle birlikte kan akışında azalmaya, hatta durmaya kadar varan tehlikeli sonuçlar gözlenir. Bu durumda testisler gerektiği gibi beslenemez ve ani ağrı ile şişlik gibi semptomlar ortaya çıkar. Testis torsiyonunda acil müdahale son derece önemlidir, aksi halde kan akışındaki kısıtlanmaya bağlı olarak testisler kalıcı hasar alabilir. Testislerin en az zararla kurtulması için hastanın en kısa sürede opere edilmesi gerekir.

Testis Torsiyonu Neden Olur?
Testis torsiyonu, dönme veya burulma hareketlerini tanımlar. Testislerin spermatik kord etrafında birden fazla dönmesiyle birlikte gelişir ve testislere hızlı şekilde zarar verir. Bu duruma neden olan faktörler kesin olarak tespit edilememektedir fakat çoğu vakaya “Çan tokmağı” adı verilen başka bir deformite eşlik eder. Bu deformitenin bulunduğu kişilerde, normalde güçlü olması gereken testis çevresindeki bağ dokular zayıftır ve testislere gerekli desteği veremez. Bu nedenle testisler skrotum içinde rahatça hareket edebilir ve kord etrafına dolanabilir. Bununla birlikte bu deformitenin bulunduğu her erkekte testis torsiyonu yaşanmayabilir.
Genetik bir sorun olan çan tokmağı, testislerin her ikisini de etkiler ve dönme riskini artırır. Torsiyonun diğer nedenleri ise; aşırı egzersiz yapma, testis yaralanması, testisleri zorlayıcı hareketlerin yapılması ve uyku sırasında yaşanan ani dönmeler şeklinde sıralanabilir. Özellikle ergenlik dönemindeki bireylerde yükselen testosteron hormonu etkisiyle testisler normalden hızlı büyüyebilir ve bu durum torsiyon riskini artırır. Soğuk hava da bu probleme sebep olan bir diğer faktördür.
Testis Torsiyonu Kimlerde Görülür?
Testis torsiyonu çoğunlukla 12-18 yaş arası erkeklerde gözlenir. Aile öyküsünde torsiyon bulunan erkekler yüksek risk grubundadır. Kimi vakalarda testislerde torsiyon yaşansa bile bir süre sonra bu sorun kendiliğinden düzelebilir. Bu nedenle ani ağrı hissedip sonra bu ağrının azaldığını saptayan erkeklerde torsiyon kısa sürede geçmiş olabilir. Yine de bu tür durumlarda vakanın tekrarlama ihtimali olduğundan doktor muayenesi şarttır.
Testis Torsiyonu Belirtileri Nelerdir?
Testis torsiyonunun verdiği semptomlar şu şekildedir:
- Testislerde kızarma ve şişlik
- Karın ağrısı
- Skrotumda ani başlayan ağrı
- Bulantı, kusma
- Sık idrara çıkma
- Yüksek ateş
- Testislerin normalden farklı konumda bulunması
Testis torsiyonu genellikle verdiği semptomlar nedeniyle şu sorunlarla karıştırılır:
- Testis enfeksiyonu
- Sperm kanalının testise en yakın kısmı olan epididimde yaşanan enfeksiyon (Epididimit)
- Testislerdeki apendiks yapısının kendi etrafında dönmesi (Apendiks testis torsiyonu)
- Epididimdeki apendiks yapısının kendi etrafında dönmesi (Apendiks epididimis torsiyonu)
Yukarıdaki problemlerin gözlendiği vakalarda tedavi için cerrahi girişim gereksinimi olmaz. Antibiyotik ve antienflamatuar ilaç kullanımı tedavi için yeterlidir. Testis torsiyonu durumunda ise cerrahi girişim şarttır.
Testis Torsiyonu Nasıl Tedavi Edilir?
Testis torsiyonu zamanında tedavi edilmezse testislere kalıcı şekilde hasar verebilir ve kısırlık gibi daha ciddi sorunlara neden olabilir. Testis torsiyonunun tedavisi cerrahidir ve erken başvuru ile testislerin kalıcı hasar alması önlenebilir. İlk 8 saat içinde uygulanan müdahale ile testislerdeki kan dolaşımı zamanında düzeltilir ve testis canlılığı gerektiği gibi korunur. İşlem sırasında dönen testisler normal konuma getirilir ve bu şekilde dikişlerle sabitlenir. Eş zamanlı olarak sorunun tekrarlama riskini engellemek için karşı tarafta bulunan testis de torbaya dikilerek sabitlenir. Ancak ilk 8 saatte müdahale edilmeyen vakalarda testis canlılığını kaybederek çürür, bu nedenle bu testisin vücut dışına çıkarılması gerekir.
Testis Torsiyonunda Ebeveynlere Öneriler
Testis torsiyonu bebeklik döneminde yapılan yanlışlar veya bebeğin hareketliliği nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu tür vakalarda riskleri elemek için;
- Bebek bezi değişimi sırasında bebeği iyi gözlemlemek,
- Bebekte açıklanamayan bir huzursuzluk varsa testis kontrolü yapmak,
- Testislerde veya torbada şişlik, kızarıklık, ağrı, hassasiyet gibi farklılıklar tespit edildiğinde en kısa sürede doktora başvurmak
gerekir.