Orşit Nedir? Belirti ve Tedavisi

Testis iltihabı olarak bilinen orşit, bakteriyel veya viral enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkabilir. Yaygın olarak tek bir testiste gelişen orşit hastalığı kimi durumlarda her iki testisi de etkileyebilir. Nedenleri arasında ise çok eşlilik, idrar yolu bakterilerinin testislere taşınması ve kabakulak virüsü gibi pek çok faktör sayılabilir. Hastalığın doğru tedavisi için altında yatan nedenin anlaşılması ve buna yönelik tedavinin zamanında başlatılması oldukça önemlidir.

Orşit, testislerin iltihaplanması durumudur ve viral veya bakteriyel sebeplerle ortaya çıkar. Orşit bazı vakalarda sadece testis iltihabı olarak gözlenirken, bazen de testis arkasında spermleri taşıyan ve depolayan epididim tüpünü de enfekte eder. Bu durumda hastalık “epididimo-orşit” adını alır. Orşit rahatsızlığı pek çok sebepten kaynaklanabilir. Özellikle ergenlikten yetişkinliğe geçiş sürecinde yaygın olarak görülür.

Orşitin en yaygın sebepleri arasında idrar yolu enfeksiyonlarının testislere doğru ilerlemesi yer alır. Ayrıca cinsel yolla bulaşan hastalıklara neden olan bakteriler de orşit oluşumunda etkilidir. Yaşlılarda görülen testis iltihabında ise, prostat kaynaklı idrar yolu enfeksiyonlarının testisleri etkilemesi ve burada enfeksiyon oluşturması söz konusudur. Orşitin bir diğer yaygın sebebi de çocuklarda görülen kabakulak virüsüdür.

Diğer nedenleri arasında şunlar yer alır;

• Prostat büyümesi
• Kabakulak aşısı olmamak
• Sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmek
• Üriner kateter kullanmak
• Birden fazla cinsel partner bulundurmak
• Kişisel hijyene özen göstermemek

Orşit hastalığının en önemli belirtileri; testislerde ağrı, kızarıklık ve şişlik olarak kendini gösterir. Testislerin kısa süre içinde ve hızlı şekilde büyümesi, ağrının bir anda başlaması ve şiddetli olması da ayırt edici semptomlardandır. Testislerin dışındaki skrotumda kızarıklık oluşması bir diğer belirtidir. Hastada bu belirtilere ek olarak idrar yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan sık sık idrara çıkma ve idrarda yanma gibi belirtiler de mevcut olabilir. Bu nedenle kesin tanı ve tedavi için en kısa sürede uzman hekime başvurulması gerekir.

Testis iltihabının tedavisinde altta yatan neden en önemli faktördür. Hastalığın bakteriyel enfeksiyon kaynaklı olması durumunda basit bir antibiyotik tedavisi ile kısa sürede iyileştirilmesi mümkündür. Ancak uzun süreli ve sık sık tekrarlayan orşit durumunda, testisler kalıcı hasar alabilir ve kişide kısırlığa kadar varan ciddi sonuçlar gözlenebilir. Viral kaynaklı orşit vakalarında da testislerde kalıcı hasar oluşabilir ve sperm oluşum hızında yavaşlama veya tamamen durma gibi riskler gelişebilir.

Orşit hastalığında tedavinin etkene göre düzenlenmesi önemlidir. Ayrıca kişinin yaşı, genel sağlık durumu ve cinsel aktivite durumu da göz önünde bulundurulmalıdır. Hastalığın tanılamasıyla birlikte uygun antibiyotik kullanımı başlatılır ve minimum 15 gün sürdürülen bu tedavi sonucu hastada tam iyileşme sağlanır. Viral kaynaklı vakalarda ise tedavinin semptomatik şekilde yönetilmesi gerektiğinden ağrı kesici kullanılması, bağışıklık kazanmak için vücuda antikor verilmesi, bağışıklık güçlendirici vitaminlerin alınması gibi yöntemlere başvurulabilir. Bu tip hastalarda verilen ilaçların düzenli olarak hekim tarafından kontrol edilmesi ve mevcut semptomlara göre gerektiğinde yeniden reçete edilmesi veya değiştirilmesi gerekir. Böylece hastalık semptomları kontrol altında tutulur ve seyri düzenli bir hal alır.

Orşite karşı korunmak için;

• Cinsel ilişki sırasında hastalık kapmamak için kondom kullanmak
• Üretral sonda kullanan hastalar için koruyucu antibiyotik kullanmak
• Endoskopik işlemler sırasında steriliteye özen göstermek
• Kabakulak geçirmemek için aşılanmak

gibi yöntemlerin uygulanması gerekir. Ek olarak düzenli doktor kontrolü ve takibi ile hastalığın erken evrede tespit edilmesi mümkün olduğundan tedavi de daha hızlı gerçekleşir.