Rektal tuşe, alt karın bölgesindeki organların kontrolü için hem kadınlara hem erkeklere uygulanan bir muayenedir. Tuşe kelimesi temasla hissetme anlamına gelir, bu muayenedeki amaç da alt karın bölgesindeki organların değerlendirilmesi ve sorunların tespit edilmesidir. Çeşitli hastalıkların kontrolünde sıklıkla kullanılan rektal tuşe, oldukça hızlı ve kolay bir muayenedir.
Rektal Tuşe Nedir?
Rektal tuşe; uzman hekimler tarafından pelvisin, alt karın bölgesinde bulunan organların ve diğer yapıların kontrolünü sağlamak amacıyla uygulanan bir muayene çeşididir. Rektal tuşe aynı zamanda rektal muayene, prostat bezi muayenesi ve dijital rektal muayene gibi farklı isimlerle de alınır. Genellikle sanılanın aksine sadece erkeklere uygulanan bir muayene türü değildir, kadınlardaki yapı ve organların kontrol edilmesi amacıyla da kullanılır.
Rektal tuşe muayenesinin genel özellikleri ise şu şekildedir:
- Alt rektum ile pelvik organlarının ve yapılarının değerlendirilmesi amacıyla yapılır.
- Özellikle erkeklerdeki prostat bezi büyümesini tespit etmede belirleyici bir muayenedir.
- Rektum ve prostat kanseri tespitinde kullanılır.
- İç kanamaları tespit edebilmek adına yol göstericidir.
Rektal Tuşe Muayenesi Ne Zaman Gerekir?
Rektal tuşe muayenesi, yalnızca ürolojik sorunların tespit edilmesi amacıyla yapılmaz. Aynı zamanda anal bölgedeki siğilleri, makat çatlaklarını ve benzeri sorunları kontrol etmek için de sıklıkla kullanılır. Bununla birlikte, özellikle prostat büyümesi ve prostat kanseri gibi erkeklerdeki prostatla ilgili hastalıkların kontrolünde tercih edilir.
Hasta şikayetlerine yönelik doğru tanı koyabilmek için kullanılan rektal tuşe, fiziki muayene sırasında gerçekleştirilir. Yaygın olarak makat bölgesinde sorun olduğu düşünülen durumlarda birincil teknik olarak uygulanır. Ayrıca idrar sırasında yanma ve ağrı gibi bulguların saptandığı hastalar için uygundur. Prostat ve pelvik bölge yapılarında bir sorun olduğu düşünülen her durumda yapılabilir.
Rektal Tuşe Ne İşe Yarar?
Rektal tuşe, rutin fiziki muayenenin bir parçası olarak yapılan işlemlerdendir. Bağırsak problemleri, gis kanamaları, üretral akıntı ve idrar akışındaki değişiklikler gibi semptomların varlığında sorunu tespit edebilmek için uygulanır. Rektal tuşe ile rektum, prostat bezi, yumurtalıklar, uterus (rahim), üretra ve mesaneye ilişkin rahatsızlıklar anlaşılabilir.
Rektal tuşe muayenesi şu amaçlarla kullanılabilir:
Prostat Bezi Muayenesi
Prostat bezi, erkek üreme sisteminin en önemli organlarındandır ve rektal tuşe muayenesi sayesinde bu organdaki büyüme hızı kontrol edilebilir. Prostat bezinin yaşla birlikte belirli oranda büyümesi beklenir, ancak bu büyümenin normalden hızlı olması çeşitli sağlık riskleri barındırır. Prostat kanseri bu risklerden biridir ve rektal tuşe ile anlaşılabilir. Prostat bezinde bir tümör olması halinde, bez yapısındaki sertlik bu muayene sırasında tespit edilir. Bununla birlikte, prostat bezindeki bütün değişiklikler sadece rektal tuşe ile anlaşılamayabilir ve bu nedenle gereken durumlarda diğer tetkiklere başvurulması gerekir.
Dışkıda Kan Görülme Nedenleri
Dışkıda kan görülmesinin pek çok farklı nedeni olabilir. Genellikle pelvik ağrı, karın ağrısı, bağırsak hareketlerinde yaşanan değişiklikler sonucu dışkıdan kan gelebilir. Rektal tuşe yöntemi dışkıdaki kanın kontrol edilmesi için kullanılır ve hangi durumun bu soruna neden olduğunun anlaşılmasını sağlar. Dolayısıyla etkili bir tedaviye başlanabilmesi için gerekli bir yöntemdir.
Hemoroid Kontrolü
Her hemoroid vakası dışarıdan görülmez veya tespit edilemez. İçeriye gizlenen bu tür hemoroidlerin tespit edilebilmesi için rektal muayene gerekir.
Kadın Üreme Organlarının Kontrolü
Kadınlardaki yumurtalıklar ve uterus gibi üreme organları rektal tuşe muayenesi ile kontrol edilebilir. Bu muayene genellikle düzenli aralıklarla yaptırılması gereken Pap-smear ve pelvik muayene testleriyle birlikte yapılır. Vajinal kanama ve pelvik ağrı gibi semptomların temel kaynağının tespit edilmesi amacıyla kullanılır.
Kanser Tespiti
Rektum ve kolon kanserlerinin tespiti için rektal muayene gerekir. Bu yöntem tek başına kanser tanısı koymak için yeterli değildir, ancak ön teşhis açısından önem taşır.
Rektal tuşenin diğer uygulanma nedenleri ise şunlardır:
- Prostatlardaki enfeksiyonların tespiti
- Hemoroid derecesinin değerlendirilmesi
- Anal sfinkter fonksiyonlarının kontrol edilmesi
- Rektum ile vajina arasındaki boşluğun değerlendirilmesi
- Dışkıda gizli kan testi yapabilmek için dışkı elde edilmesi
Rektal Tuşe Nasıl Yapılır?
Rektal tuşe, doktor tarafından yapılan güvenilir bir muayenedir. Basit ve hızlı bir işlem olan muayenenin hemen ardından ilgili yapıya ait sonuçlar alınabilir. İşlemin uygulanma adımları şu şekilde gerçekleşir:
- Öncelikle hasta uygun pozisyonda yatırılır, bunun için doktor yönergeleri dinlenmelidir. Uygun yatış pozisyonu için hasta sol yanına veya diz dirsek pozisyonuna getirilir.
- Daha sonra doktor eline eldiven takarak makatı inceler. Bu inceleme öncelikle dışarıdan yapılır ve bu kısımda bir rahatsızlık olup olmadığı tespit edilir.
- Daha sonra doktor parmağını kayganlaştırıcı bir jel yardımıyla ıslatarak makatın içine sokar, bu sırada kullanılan jel ağrı hissedilmesini önler.
- Doktor muayene esnasında makat kaslarının sağlık durumunu kontrol etmek için hastadan bu kasları sıkıp bırakmasını isteyebilir.
- Gerekli kontrolleri yapan doktor parmağını dışarı çıkararak muayeneyi sonlandırır.
Rektal Tuşe Muayenesi Nasıl Hissettirir?
Rektal tuşe, genellikle hastaların kendini rahatsız hissedeceklerini düşünmeleri nedeniyle çekindikleri bir muayene türüdür ancak çeşitli rahatsızlıkların saptanabilmesi adına oldukça önemlidir. Muayene sırasında erkek hastalar küçük bir ağrı ve rahatsızlık hissedebilir. Özellikle prostat bezi kontrollerinin yapılması durumunda bez üzerine baskı yapılır ve bu durum kişiye kendini rahatsız hissettirebilir. Ayrıca erkeklerde prostat üzerine yapılan baskı tuvalet ihtiyacı doğurabilir, bezde iltihaplanma veya şişlik olması durumunda ise ağrı şikayeti ortaya çıkabilir. Ancak işlem son derece hızlıdır ve bu nedenle hissedilen bu şikayetlerin tümü çok kısa bir süre içinde sonlanır.
Kadın hastalara uygulanan rektal tuşe sırasında ise ağrı ve rahatsızlık hissi genellikle erkeklere göre daha fazladır. Çünkü iç pelvik bölgedeki iç organların kontrol edilebilmesi için doktor diğer eliyle karın bölgesine baskı uygular. Bu baskı nedeniyle bölgede ağrı ve rahatsızlık hissi oluşabilir. Basur ve anal fissür vakalarında ise acı şikayeti ortaya çıkar. Nitekim tıpkı erkeklerdeki gibi, kadınlardaki muayene süresi de oldukça kısadır ve yaklaşık 1 dakika içinde tamamlanır. Bu nedenle oluşan rahatsızlık hissi muayenenin sonlanmasıyla birlikte ortadan kalkar.