Parsiyel nefrektomi, fazla yayılım göstermemiş böbrek tümörlerinin tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Total veya radikal nefrektomiden farklı olarak böbreğin bütün olarak alınmasını gerektirmez, sadece organdaki tümörü çevresiyle birlikte kesip çıkarır. Dolayısıyla böbreği hasarlı dokulardan ayırarak yayılımı önler ve fonksiyonların normal şekilde sürdürülmesine yardımcı olur.
Parsiyel Nefrektomi Kimler İçin Uygundur?
Parsiyel nefrektominin uygulanabilirliği hastadaki genel sağlık durumuna ve böbrekteki tümör niteliğine bağlıdır. Nitekim, ileri seviyeli kanser vakalarında parsiyel nefrektomi yeterli olmayabilir ve bunun yerine böbreğin tamamen alınmasını gerektiren total nefrektomi tercih edilebilir. Parsiyel nefrektomi genellikle taş, enfeksiyon, çürüme veya kanser nedeniyle hasar alan dokuların çıkarılmasını gerektiren şu durumlarda uygulanır:
- Böbreklerdeki 4 cm’den küçük ebatlı tümörler
- Böbrek çevresinde yer alan fakat fazla derine inmeyen kanserler
- Tek böbrekli hastalarda gelişen böbrek kanserleri
- Böbrek fonksiyonlarının çok iyi olmadığı ve bu nedenle böbrek alınması durumunda diyalize bağlanmak zorunda kalacak kişilerin tedavisi
- Yüksek tansiyon, diyabet gibi böbrek fonksiyonlarını tehdit eden ek rahatsızlıkların bulunduğu vakalar
- Her iki böbrekte de kanserli hücre bulunması
Genel olarak parsiyel nefrektomi, herhangi bir şekilde diyalize bağlanma ve gelecekte diğer böbreğini de kaybetme riski taşıyan kişilerde uygulanan bir seçenektir. Bu tür riskleri göz önünde bulundurarak ve kişinin tamamen organ nakli geçirme ihtimalini düşünerek böbrekleri kurtarmak hedeflenir. Ancak tedavi kararı kişinin genel sağlık durumuna, kanserin evresine ve diğer parametrelere göre değişebilir.
Parsiyel Nefrektomi Nasıl Uygulanır?
Parsiyel nefrektomi; kanserli hücrenin konumuna, büyüklüğüne ve evreye bağlı olarak farklı şekillerde uygulanabilir. Hangi yönteme karar verilirse verilsin, komplikasyon risklerini elemek ve ameliyatı yüksek başarı ile tamamlamak için ameliyat öncesinde en az 12 saat açlık istenir. Ayrıca hastanın geçirilen eski operasyonlar ve kullanılan ilaçlar hakkında hekimi bilgilendirmesi, ameliyattan önce sadece tavsiye edilen ilaçları kullanması gerekir.
Bu şekilde operasyon günü genel anestezi altında uyutulan kişiye, açık veya kapalı teknikle parsiyel nefrektomi yapılabilir:
Açık Parsiyel Nefrektomi
Bu teknik hasta karın duvarına büyük bir kesi atılması ile gerçekleştirilir, bu nedenle ameliyat esnasında ve sonrasında oluşabilecek komplikasyon riski diğer yönteme göre daha yüksektir. Karındaki kesiden böbreğe ve tümöre ulaşılır, uygun aletler yardımıyla hasarlı doku böbrekten ayrılır ve kanama durdurulur. Açık parsiyel işlemi genellikle 1-2 saatte tamamlanır.
İşlemin tamamlanmasından sonra açılan kesi dikilir, kişi birkaç gün hastanede gözetim altında tutulur. Açık ameliyatta iyileşme süresi bir miktar uzun ve ağrılıdır, bu nedenle hasta operasyon bölgesinde birkaç hafta boyunca sızı ve rahatsızlık hissedebilir. Hekimin reçete ettiği ilaçların kullanımı ve dikişlerin alınmasından sonra günlük hayata dönüş sağlanabilir.
Robotik Parsiyel Nefrektomi
Robotik cerrahi, genellikle laparoskopik teknikle birlikte uygulanan bir operasyondur. İşlem sırasında robotik ameliyat kolları ile kameralı özel aletler kullanılır, bu nedenle hasta karnına büyük bir kesi yapma zorunluluğu ortadan kalkar. Bunun yerine karın üzerindeki birkaç noktaya minimal kesiler atılır ve ekipmanlar bu kesilerden içeriye gönderilir. Açık ameliyat ile benzer bir çalışma mantığı vardır fakat büyük kesi olmadığından hastadaki iyileşme hızı çok daha hızlı, operasyon sırasında oluşabilecek komplikasyon riski ise son derece düşüktür.
Özel ekipmanlar yardımıyla böbreklerdeki hasarlı doku dışarı alınır, kanama riski olmadan açılan kesiler kapatılır ve ameliyat sonlandırılır. Bütün operasyon, tümörün konumuna göre 30 ila 60 dakika gibi kısa bir süre içinde tamamlanır. Genellikle hasta birkaç gün gözetim altında tutulduktan sonra taburcu edilir ve kısa sürede rutin yaşamına dönebilir. Ancak bu zaman zarfında reçete edilen ilaçları kullanması ve hekim tavsiyelerine uyması gerekir.
Parsiyel Nefrektomi Sonrası İyileşme
Parsiyel nefrektominin en büyük avantajı, böbrek fonksiyonlarının korunmasını sağlamasıdır. Böbreğin sadece sorunlu kısmı alındığından, doğru yaşam tarzı ile kişinin sağlığına kavuşması mümkün olur. Total nefrektomide ise böbreğin tamamı alındığından diyalize bağlanma ve böbrek fonksiyonlarını tamamen yitirme gibi riskler bulunur. Dolayısıyla kısmi nefrektomi işleminin sonunda hekim önerilerine uyan ve böbrek sağlığına dikkat eden kişiler, bu riskten tamamen kurtulabilir.
- Ameliyattan sonra hem böbrek hem tüm vücut büyük bir baskı altına girer, bu nedenle beslenmenin buna göre ayarlanması ve besleyici olması gerekir. Özellikle kemoterapi alan hastalarda iyileşme daha zorlu olduğundan beslenmenin mümkün oldukça hafif ve sağlıklı gıdalardan karşılanması, ayrıca günlük yeterli miktarda sıvı tüketilmesi önerilir.
- Böbrekler iyileşene kadar tuzun azaltılması, daha çok taze sebzelerle ve katkısız gıdalarla beslenilmesi gerekir.
- Sigara kullanımının sonlandırılması ve fazla kiloların verilmesi böbreklerin daha iyi çalışmasını sağlar, dolayısıyla sağlıklı bir egzersiz programına başlanması önerilebilir.
- Operasyon sonunda hastanın düzenli olarak hekim kontrollerine gitmesi ve çeşitli testler yaptırması önemlidir. Bu sayede oluşabilecek riskler en aza çekilebilir.
Hekimler genellikle parsiyel nefrektomi hastaları için minimum 5 yıllık bir takip programı hazırlarlar, bu aralıkta yapılan rutin kontroller sayesinde kanserin tekrarlama durumu zamanında anlaşılabilir ve gereken tedavi uygulanabilir.